Interview NPH El Salvador over mentale gezondheid van kinderen en gezinnen

Wij interviewden Neftalí Leivas en Roxana Menjivar, beide werkzaam bij Nuestros Pequeños Hermanos (NPH) El Salvador (https://nph.org/el-salvador/), over het ondersteunen van de mentale gezondheid van kinderen en hun families. Neftalí is coördinator gemeenschapsprogramma en Roxana werkt er als psycholoog. Beide zijn ervaringsdeskundige: ze zijn opgegroeid binnen het residentiële zorgprogramma van NPH. NPH is de partnerorganisatie van WereldOuders (https://www.wereldouders.nl/) en lid van BCNN.

Neftalì en Roxana, hoe ondersteunt NPH de mentale gezondheid van de kinderen en gezinnen?

NPH biedt individuele en groepspsychotherapieën aan, waarbij wordt ingespeeld op de emotionele en gedragsmatige behoeften die ontstaan als gevolg van moeilijkheden in hun omgeving voor kinderen die tot het gemeenschapsprogramma behoren. We werken met hen samen van de kleuterschool tot de negende klas. Onze programma’s helpen hun vaardigheden te versterken en bij te dragen aan hun ontwikkeling door middel van verschillende onderwerpen, zoals sociale vaardigheden, emotionele intelligentie, gendergelijkheid, beroepskeuze, omgaan met klachten, voorkomen van misbruik en seksuele voorlichting. Daarnaast worden er op onze school interventies voor ouders aangeboden, met specifieke onderwerpen die verband houden met de ontwikkelingsfase van hun kind, waardoor kinderen en adolescenten de nodige steun in het leven krijgen om zich goed te kunnen ontwikkelen.

Welk advies hebben jullie voor hulpverleners die werken met kinderen die re-integreren in hun familie?

Aan iedere hulpverlener die werkt met kinderen die de overgang ervaren van een tehuis, zoals NPH, naar het leven daarbuiten met hun gezin, zou ik willen aanbevelen dat zij eerst grondig onderzoek doen naar het gezin en de omgeving waarnaar het kind zal verhuizen. Bied intensieve gezinsversterking op maat, zodat elk meisje, elke jongen en elke adolescent een sterke band met elk gezinslid kan opbouwen. Hierdoor kan deze transitie goed verlopen, zullen kinderen gelukkig zijn en hun rechten genieten. Het blijft belangrijk om follow-up te blijven bieden aan ieder gezin nadat het kind herenigd is met de familie. Hou door monitoring of door bezoeken het welzijn van elk kind en zijn gezinsomgeving in de gaten.

De programma’s van NPH transformeren van zorg binnen de NPH-centra naar ondersteuning van kinderen in gemeenschappen. Hoe verandert dit de manier waarop NPH mentale gezondheidszorg ondersteunt?

De afgelopen jaren is in Latijns-Amerika en in het bijzonder in ons land de nadruk gelegd op terugkeer van kinderen en adolescenten die zijn opgevangen in onze centra, naar hun familie van herkomst. Dit kan het kerngezin zijn of andere familieleden (de extended family). Soms is dit moeilijk, omdat sommige kinderen en adolescenten al heel lang in een instelling verblijven, de familierelaties ingewikkeld zijn en omdat veel kinderen uit kwetsbare gemeenschappen komen. Dit maakt het soms moeilijk om een succesvolle integratie in zowel een gezin als in de samenleving te realiseren. Ook voor ons als medewerkers en ervaringsdeskundigen is het lastig geweest. Dit komt omdat wij de zorg en steun in het NPH-huis als zeer compleet hebben ervaren. Echter, in navolging van de wet en de recente kennis over institutionele en alternatieve zorg, is er gezocht naar manieren om kinderen zoveel mogelijk te blijven ondersteunen. Het reintegreren van families gebeurt zorgvuldig en stap voor stap, waarbij de nadruk ligt op het bieden van hulp of ondersteuning door volwassenen, zodat zij de ontwikkeling van de kinderen en jongeren zelf kunnen ondersteunen. De volwassenen worden op allerlei manier getraind zodat de familiebanden versterken en de capaciteiten en vaardigheden van alle gezinsleden toenemen.

Om problemen te voorkomen richten we ons nu bijvoorbeeld op het realiseren van educatieve recreatieruimtes, speelotheken, het opzetten en ondersteunen van jeugdgroepen, met name rondom life skills. We zien dat dit goede resultaten oplevert voor de kinderen en hun families.

Is een programma voor mentale gezondheidszorg kostbaar?

Er zijn flink wat kosten verbonden aan dit programma, bijvoorbeeld voor leermiddelen, psychologische tests, materiaal voor recreatieve activiteiten en genoeg personeel om in de gemeenschappen te werken. Maar we zijn ervan overtuigd dat een programma voor mentale gezondheid dat zich richt op preventie veel goedkoper is dan het omgaan met de gevolgen van het niet aanpakken van belangrijke mentale gezondheidsproblemen. Op dezelfde manier is de transitiefase waarin we ons nu bevinden kostbaar omdat we de re-integratieprogramma’s en het gemeenschapswerk combineren met het residentiële zorgprogramma. Zodra we de transitie hebben afgerond en ons kunnen richten op gemeenschapswerk, gezinsondersteuning en alleen tijdelijke residentiële zorg, verwachten we dat we met hetzelfde budget meer gezinnen, kinderen en adolescenten kunnen ondersteunen.

Over Neftali

Neftalí (34) groeide op in het residentiële zorgprogramma van Nuestros Pequeños Hermanos (NPH) in El Salvador. Hij kwam daar wonen toen hij 11 jaar oud was. Nadat hij op 24-jarige leeftijd het programma verliet, begon Neftalí in verschillende rollen voor NPH te werken. Als NPH-medewerker maakte hij de transitie mee die de organisatie begon te maken: van een focus op residentiële zorg naar een sterkere focus op het ondersteunen en versterken van gemeenschappen en gezinnen om uithuisplaatsing te voorkomen. Momenteel is hij de coördinator van deze gemeenschapsprogramma’s.

Over Roxana

Ook Roxana (33) groeide op in het residentiële zorgprogramma van NPH in El Salvador. Ze maakte deel uit van het NPH Transition Program en participeerde in het Seattle Institute Leadership-programma in Washington. Ze studeerde psychologie aan de Nationale Universiteit van El Salvador en na het voltooien van haar studie ging ze als psycholoog aan de slag bij NPH El Salvador, waar ze zorgt voor zowel de intern wonende kinderen als voor de kinderen van het Community Scholarship-programma.