’Investeer in relatie tussen pleegouders en biologische ouders’

Bron: Website Alliantie Kind en Gezin

Voor de succesvolle plaatsing van een kind in een pleeggezin of gezinshuis is het van groot belang dat de ’sociale ouders’ en biologische ouders elkaar respecteren en on speaking terms komen. Werken aan de relatie gaat vaak met vallen en opstaan, maar levert veel op voor het kind. Dat was een van de centrale conclusies van de Alliantiebijeenkomst ’Met twee families leven’, op 8 oktober in De Glind.


De kerk in De Glind zit op 8 oktober bomvol. Vooral gezinshuisouders en pleegouders, maar ook beleidsmakers uit de jeugdzorg voelen zich aangesproken door het thema van de Alliantiebijeenkomst: ’Met twee families leven’. Dagvoorzitter Jochanan Westra zat hier als kind ook in de kerkbanken. ’Ik heb twee jaar in een gezinshuis in De Glind gewoond. Het was leuk met mijn pleegzusjes, maar ik wilde toch liever naar huis. Het was leuk bij de kook- en bakclub, maar ik wilde toch liever naar huis.’
Het leven met twee families is voor kinderen vaak een worsteling, blijkt ook uit het openingswoord van Gerard Besten, directeur van Gezinshuis.com. ’Voor een uit huis geplaatst kind is het leven draaglijker wanneer die twee werelden met elkaar zijn verbonden. Met het thema ’Met twee families leven’ gaan we daarom komende tijd meer doen, samen met een aantal zorgaanbieders.’

Geven en nemen
De titel ’Met twee families leven’ is ontleend aan het boek ’Mit zwei Familien leben’, van Enamaria Weber-Boch. De Nederlandse vertaling is inmiddels uit. In Duitsland was Weber-Boch jarenlang gezinshuismoeder en ontwikkelde zij, samen met haar echtgenoot, de familiaire kinderhuizen Steinhagen. Hierin staat het leven met twee families centraal.
’Als gezinshuismoeder kwam ik in aanraking met kinderen die vaak ernstig getraumatiseerd waren’, vertelt Enamaria Weber-Boch. ’Het lukte me niet hun ziel te bereiken en dat gaf me een leeg gevoel.’ Haar ogen gingen open toen er een aanvraag kwam voor een meisje van dertien. ’Met dit meisje ging het goed. Haar vader kwam vooraf bij ons kijken: wil ik mijn kind wel bij deze familie laten? Tegen zijn dochter zei hij: ik heb een familie voor je gevonden.
Later vroegen we zijn toestemming - hij was voogd - haar mee te nemen op vakantie naar Frankrijk. Vanuit zijn Aziatische cultuur maakte hij handgebaren van geven en nemen en zei: mijn dochter is nu jouw dochter. Vanaf dat ontroerende moment ben ik anders naar ouders gaan kijken en begreep ik beter wat het betekende hun kind aan mij toe te vertrouwen. Ik zag hun verdriet en werd me nog bewuster van mijn verantwoordelijkheid.’

Netwerk tussen ouders
Volgens Enamaria Weber-Boch zijn er drie essentiële verbindingen: tussen biologische ouders en kind, tussen pleegouders en kind en tussen biologische ouders en pleegouders. De band van een kind met zijn biologische ouders is diep en loyaal, maar ook verstoord. Het gros van de kinderen heeft geen veilige hechting kunnen opbouwen. Ze durven zich niet goed aan een ander te hechten uit angst opnieuw gekrenkt te worden.
Pleegouders bieden kinderen de ruimte om weer vertrouwen te krijgen in het leven en in zichzelf. Maar het hart van kinderen blijft verbonden aan hun biologische ouders. Pleegouders moeten zich daarvan bewust zijn. Ze moeten een respectvolle relatie aangaan, zegt Enamaria Weber-Boch: ’Kijk je met een afwerende houding naar de biologische ouders, dan doe je dat ook deels naar hun kind. Een kind voelt dat, raakt in een loyaliteitsconflict. Neem die ouders zoals ze zijn, ze hebben vaak zelf ook slechte jeugdervaringen.’
Een kind heeft de pleegouders én de biologische ouders nodig, is haar overtuiging. ’Pleegouders geven een kind wat de eigen ouders niet kunnen bieden. Maar zij moeten erkennen dat de biologische ouders in het hart van een kind de eerste plaats hebben, zelfs als zij hun kind schade hebben toegebracht. De stoornissen van een kind, zoals in bed plassen, zijn ontstaan uit liefde voor die ouders. Pleegouders hebben vaak een betere band met een kind, maar blijven op de tweede plaats staan.’
De bijdrage van de biologische ouders aan het netwerk, zoals Enamaria Weber-Boch de verbinding tussen de twee families noemt, bestaat uit de erkenning dat hun kind elders opgroeit. Plus respect voor de pleegouders en meewerken aan het welzijn van hun kind.

Wouter
Pleegmoeder Alie Bekkink uit Aalten heeft volop ervaring met het leven met twee families. Haar pleegzoon Wouter (18) is pas weer bij zijn vader gaan wonen. ’Nu kan ik het wél’, zei die. ’Bedankt.’ ’Wouter was zeven toen hij bij ons kwam. Zijn vader zat in de gevangenis en was niet blij met een pleeggezin. Na een half jaar kwam hij vrij. Er kwam een bezoekregeling en bij het halen en brengen hadden we gesprekjes over Wouter. Het contact breidde zich langzaam uit, zo overlegden we over zijn haarlengte, over rapportcijfers. Later bleef zijn vader elke zondagavond bij ons Studio Sport kijken, op verzoek van Wouter. Zo kwam er steeds meer rust. Bij Wouter, bij zijn vader en bij ons.’

Dewi
Sjaak en Herma zorgen al vijf jaar voor Dewi (10), de dochter van Roy en Sharissa. Op het podium, voorin de kerk, vertellen ze alle vier over hun ervaringen. Over hun strijd met jeugdzorg, die de ouders op een zijspoor wilde zetten. ’Daar ben ik voor gaan liggen’, zegt Herma. ’Kinderen mogen van hun eigen ouders houden! Die spelen een belangrijke rol. Daar had het verdriet en moeilijke gedrag van Dewi juist mee te maken.’
Dewi’s ouders zijn blij. ’Er was meteen vertrouwen. Dewi had in twee jaar bij zeven pleeggezinnen gezeten. Hier kwam eindelijk rust.’ Pleegmoeder Herma: ’Het gaat goed met Dewi, juist omdat we het samen doen.’

Aan het slot van de bijeenkomst meldt Annemieke de Vries van het Gezinspiratieplein dat dit ’kennisplatform voor gezinnen met inhuisgeplaatste kinderen’ start met een eenjarige opleiding ’Met twee families leven’, voor professionele ouders en hulpverleners. Meer informatie hierover
is te vinden op de website van het het Gezinspiratieplein.